Trong số 77 Hội KH&KT ngành toàn quốc là thành viên của Liên hiệp hội Việt nam,  có hơn 20 hội hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn như: Hội Làm vườn Việt Nam; Hội KHKT Chăn nuôi Việt Nam; Hội Thú y Việt Nam; Hội Giống cây trồng Việt Nam; Hội KHKT Bảo vệ thực vật Việt Nam; Hội KHKT Lâm nghiệp; Hội Khoa học Đất Việt Nam; Hội Tưới tiêu Việt Nam; Hội KHCN Chè Việt Nam…Những hội chuyên ngành này đã tập hợp được các nhà khoa học có uy tín, kinh nghiệm và chuyên sâu về lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn. Những Hội này đã đóng góp đáng kể cho việc chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật trong nông nghiệp, phổ biến kiến thức KH&CN cho nông dân.

Ngoài ra, trong hệ thống của Liên hiệp Hội Việt Nam còn có khoảng 400 tổ chức KH&CN trực thuộc, đây là những tổ chức khoa học độc lập do các nhà khoa học có uy tín thành lập. Trong số này có hơn 1/3 số tổ chức hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp với các thế mạnh về chuyển giao công nghệ trong trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông lâm sản, BVMT nông thôn và phổ biến kiến thức nông nghiệp, phát triển nông thôn.

Mặc dù chưa được Bộ NN&PTNT cấp ngân sách nhưng với trách nhiệm của mình, Liên hiệp Hội Việt Nam đã huy động các nguồn kinh phí trong và ngoài  nước thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, điển hình là chương trình “Xây dựng mô hình nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá” của cố Giáo sư, Viện sỹ Vũ Tuyên Hoàng. Chương trình này được thực hiện từ năm 1999 với sự tham gia của 5 Hội khoa học kỹ thuật chuyên ngành và 9 Liên hiệp hội tỉnh/thành phố để triển khai các hoạt động nghiên cứu, triển khai trên 46 điểm thuộc 20 tỉnh. Số lượng người được tập huấn kỹ thuật là 33.734 người. Các giống mới, kỹ thuật nông nghiệp mới được chuyển giao đều khắp ở các lĩnh vực từ trồng trọt đến chăn nuôi, trong đó: 38 giống lúa mới được chuyển giao kỹ thuật canh tác; 6 giống đậu tương mới; 4 giống khoai tây và nhiều loại cà chua, bí, dưa hấu do các Viện nghiên cứu trực thuộc Bộ NNPTNT và trường đại học nghiên cứu ra đã được chuyển giao kỹ thuật trồng trong thực tiễn. Nhiều mô hình chăn nuôi quy mô hộ gia đình như mô hình nuôi gà lông màu, nuôi ếch thương phẩm, ngan Pháp, dê lai, lợn siêu nạc, lợn thịt, nhím sinh sản…được phổ biến đến đông đảo bà con nông dân. Ngoài ra các thiết bị, mô hình bảo quản, chế biến cũng được chuyển giao như: Máy sấy, máy nghiền trộn thức ăn gia súc, máy băm cỏ nuôi bò, thiết bị tẽ ngô, tủ ấp trứng gà, si lô bảo quản nông sản…cũng góp phần không nhỏ nâng cao năng suất lao động và bảo quản nông sản cho người nông dân tại các địa phương được chuyển giao.

Các hoạt động nghiên cứu KH&CN trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn - thế mạnh của các đơn vị của Liên hiệp Hội Việt Nam đã được thực hiện ở khắp đất nước. Trong giai đoạn 2010-2015, Liên hiệp Hội Việt Nam đã thực hiện 36 đề tài nghiên cứu KH&CN liên quan đến chuyển giao kỹ thuật trong trồng trọt và chăn nuôi và xây dựng mô hình phát triển nông nghiệp-nông thôn bền vững, góp phần vào xóa đói, giảm nghèo và nâng cao thu nhập cho người dân như mô hình  sản xuất khoai tây chịu nóng tại đồng bằng sông Hồng; mô hình phát triển nuôi thả cánh kiến vùng núi Bắc Trung bộ, mô hình bảo tồn cây thuôc bản địa v.v.

Năm 2014-2015, để hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới, Liên hiệp Hội Việt Nam cũng đã đề xuất Bộ KH&CN hỗ trợ kinh phí để triển khai đề tài “Xây dựng mô hình nông thôn mới vùng đồng bằng sông Hồng” tại Thái Bình mà kết quả của nó là đã thiết kế và xây lắp Trạm xử lý và cung cấp nước sạch công suất 400m3/ng.đ và Trạm thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt và phụ phẩm nông nghiệp thành phân hữu cơ vi sinh tại xã Thuỵ An, Thái Thuỵ, Thái Bình.

Song song với các hoạt động nghiên cứu KH&CN, Liên hiệp Hội Việt Nam đã tích cực tham gia tư vấn xây dựng chính sách nông nghiệp-nông thôn. Chẳng hạn như tham gia đóng góp ý kiến các dự thảo Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Bảo vệ thực vật, Luật Thú y, Pháp lệnh giống cây trồng…Những ý kiến tư vấn và góp ý của Liên hiệp Hội Việt Nam đã được ghi nhận trong quá trình xây dựng và ban hành các luật này.

Việc xây dựng nông thôn mới mặc dù đã đạt được nhiều kết quả quan trọng nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần phải nghiên cứu và giải quyết. Mặt khác sự tham gia của Liên hiệp hội Việt Nam trong xây dựng nông thôn mới vẫn còn hạn chế, chưa có hoạt động quy mô lớn và chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của các nhà khoa học Liên hiệp hội Việt Nam

Để thúc đẩy hơn nữa sự đóng góp của giới KH&CN và nhất là thúc đẩy việc thực hiện Chương trình phối hợp với Bộ NN&PTNN trong xây dựng nông thôn mới, Liên hiệp Hội Việt Nam cần tập trung vào 4 nội dung trọng tâm như sau:

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức và năng lực cho nông dân thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới; chính sách và pháp luật về nông nghiệp, nông dân và nông thôn.

- Tăng cường các hoạt động khuyến nông, ứng dụng tiến bộ KH&KT trong nông nghiệp và nông thôn.

- Tham gia tư vấn, phản biện xây dựng chính sách, pháp luật về nông nghiệp, nông dân và nông thôn.

- Xây dựng một số mô hình phát triển nông nghiệp  và nông thôn mới bền vững.

Đây cũng là ý kiến chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đối với Liên hiệp hội Việt Nam trong việc thực hiện Chương trình Phối hợp xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn tới. 

Tác giả bài viết: Ngô Minh Triết

Nguồn: Vusta.vn